“Het plaatsen van het monument voor de KNIL-militairen kun je vergelijken met een boek dat na 75 jaar open gaat,” zo vertelt Hendrik Patipeilohij van de initiatiefgroep. Op 13 september werd een herdenkingssteen geplaatst op de begraafplaats bij de Driesprong en ook bij begraafplaats Zuylen. Daarnaast zijn ook alle graven voorzien van een ereteken.
Het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (KNIL) is door Nederland in 1815 opgericht en werd in 1951opgeheven. 12.500 militairen en hun families kwamen in 12 schepen van de Molukken naar Nederland. Dat deden ze, omdat ze anders door Soekarno, die voor de onafhankelijkheid van Indonesië gestreden had, vermoord zouden worden vanwege het meevechten met de Nederlands.
Toen ze in 1951 in de havensteden Rotterdam en Amsterdam aankwamen, werd meteen hun status van militair-zijn afgenomen. Ze werden over het land in kampen verspreid, in onder andere Westkapelle, Vught en Westerbork. Veel later, in 1963, kwamen ze ook in Breda wonen in de wijk de Driesprong, met eigen kerk en het gemeenschapshuis De Toma.
De onthulling na 75 jaar trok een groot aantal bezoekers. Er heerste een sterke saamhorigheid; mensen klopten elkaar op de schouder, gaven elkaar een knuffel en waren blij om elkaar te zien. Na de onthulling was er een duidelijk gevoel van trots. Bezoekers maakten foto's bij de herdenkingssteen en velen brachten een bezoek aan het graf van een geliefde.
De bijeenkomst werd geopend door Roel Stapper, directeur van stichting Zuylen (begraafplaats Driesprong en Haagveld). Jeroen Bruijns, wethouder van de Gemeente Breda, sprak over de betrokkenheid van de gemeente en het belang van het herinneren van de geschiedenis. Eli Matitahatiwen, voorzitter van de Molukse wijkraad, vertelde over de moeilijke week voor de gemeenschap vanwege het verlies van enkele leden. Hij benadrukte ook het bijzondere feit dat de zon ging schijnen, ondanks de voorspelde regen, en hij prees de initiatiefnemers* voor hun inspanningen. Het was een erkenning van de Molukkers na zoveel jaren.
Na de toespraken werd de bijeenkomst vervolgd met muziek en zang, wat bijdroeg aan de warme en gedenkwaardige sfeer.
*initiatiefnemers:
Hendrik Patipeilohij, Loekas Makatita, Rob Sanden, Bert Lambertus, Harry Tuhusula, Irma Nanuru
Editie 122 - dec 2025 - geschreven door: Jan Hopman
